O Ártico rómpese, exposición de La Caixa, dende hoxe na praza do Concello

111

Miguel Anxo Fernández, alcalde de Pontevedra; Manuel Márquez, director de área de CaixaBank en Galicia; e Toni Pou, comisario da mostra, presentaron hoxe a exposición itinerante O Ártico rómpese, unha singular mostra cuxa finalidade é dar a coñecer o importantísimo papel dos ecosistemas do Polo Norte e concienciar da importancia da conservación da rexión polar.

            As altas temperaturas dos últimos veráns aceleraron o desxeo superficial do Ártico. Icebergs non fan máis que evidenciar os síntomas do proceso de transformación dunha das zonas máis sensibles da Terra. Estes cambios, que están desencadeando unha aceleración do cambio climático, afectarán ao clima de todo o planeta.

            A exposición pretende fomentar o pensamento crítico e sensibilizar sobre un problema medioambiental importante: os efectos do cambio climático no Ártico e as súas consecuencias para o resto do planeta.

            Unha parte importante da exposición está formada polas fotografías de Andoni Canela, que viaxou por Groenlandia, Alaska, Canadá, Svalbard, Islandia, Rusia e Laponia e achéganos á realidade recente da rexión ártica.

            O Ártico rómpese conta tamén con audiovisuais que explican que é unha aurora boreal ou os diversos clases de xeo, e interactivos onde, entre outros, amósase como se desfán os casquetes polares e é posible observar o pelo dun oso polar, líquenes e plantas carnívoras.

            Ademais, un conxunto de pezas procedentes de Nunavut (Canadá) e o norte de Alaska achégannos á vida e cultura dos seus habitantes. Os visitantes poden escoitar un conto inuit-yupik e música sami, sentíndose inmersos na extraordinaria rexión ártica.

            Un exclusivo e innovador espazo creado especialmente para a mostra simula un paseo entre icebergs. As pezas e imaxes que integran a exposición están dispostas sobre paredes irregulares e xeométricas que recordan as paredes de xeo e xogan coas súas numerosas gradacións de brancos e azuis.

            O clima ártico

Os glaciares e ecosistemas árticos encerran a historia do clima do noso planeta. Tamén son valiosos indicadores das alteracións climáticas que están ocorrendo na actualidade. Por iso o seu valor é incalculable para a ciencia, e os científicos traballan en distintos programas de investigación centrados no Ártico.

            Ao longo do percorrido deste ámbito móstranse as diferenzas existentes entre os tipos de xeo que se atopan na rexión ártica: icebergs, glaciares… Explícase o papel que xogan como reguladores no clima terrestre, constatándose a súa importancia. Tamén se pode gozar da beleza das formas dos cristais cos que se forma o xeo. E un multimedia esférico descobre a duración da noite ártica e outras moitas singularidades.

            A vida nunha situación extrema

A pesar do duro clima, o ecosistema ártico acolle a gran variedade de seres vivos. Estas especies desenvolveron significativas estratexias que lles permiten illarse ou soportar o frío, camiñar sobre a neve e camuflarse na contorna.

            Coa disminución do xeo ártico, animais como os osos polares poderían estar en perigo, algunhas aves migratorias chegarán a perder as súas niñadas debido á falta de terreo estable, e algúns dos vexetais máis resistentes do planeta, como son os musgos e os líquenes que poboan a tundra, poderán ser substituídos por especies máis meridionais.

            No Ártico, animais e plantas convertéronse en mestres da supervivencia. Neste ámbito é posible coñecer distintas estratexias de adaptación tanto en plantas como en animais. Entre elas, o caso do charrán ártico, que é capaz de dar a volta ao mundo e regresar cada verán ao mesmo sitio, ou plantas que comen insectos, entre outras particularidades.

            A pegada humana

Máis de vinte grupos étnicos viven ao redor do océano Ártico. Agora intentan adaptarse ás modificacións que o cambio global está producindo na súa contorna, loitando por non perder as súas tradicións.

            Para achegarnos aos habitantes do Ártico e coñecer a súa forma de vida, móstrase a roupa e os utensilios dos inuit, maquetas das casas onde viven, etc., todo iso co fin de aproximarnos á súa cultura.

            Baixo o xeo escóndense grandes tesouros, por exemplo gas natural, petróleo, carbón, ferro, níquel e ouro. A presión económica é moi forte e moitos esperan as oportunidades que supoñerá a desaparición do xeo. Que ocorrerá con este valioso ecosistema?

            As luces do norte

As auroras boreales constitúen un marabilloso espectáculo celeste. Prodúcense cando partículas orixinadas no Sol (vento solar) alcanzan a atmosfera terrestre. Entender como se orixinan estes fenómenos e gozar da contemplación das auroras boreais escoitando lendas inuit servirá para poñer punto final á mostra.

            Un espazo expositivo, exclusivo e innovador

Para a exhibición da exposición O Ártico rómpese, o departamento de I+D da Obra Social La Caixa deseñou un espazo especial e innovador, a UD 100. Un sistema converte a caixa dun contenedor nun espazo expositivo de 100 metros cadrados libres (neste caso de 200), e unha altura no seu parte central de até 5,5 metros. O sistema desenvolvido permite así mesmo unir ata tres UD 100, obtendo un espazo para albergar exposicións de ata 300 metros cadrados.

            Neste caso, as dúas UDS recrean a sensación do gélido ambiente do Ártico coa axuda de música e sons propios desta valiosa parte do planeta. Así, os visitantes sentiranse inmersos neste remoto e extraordinario lugar que é o Ártico.

            Un sofisticado sistema hidráulico de autonivelación controlado mediante unha pantalla táctil permite, nun tempo récord, que dous técnicos asuman as tarefas de despregue da UD 100 desde a apertura completa do habitáculo ata o asentamiento completo no terreo: un deles dirixe os movementos e o outro os controla, confirma ou abortar ante calquera imprevisto. O sistema individualizado de anclaje ao chan permite de feito corrixir desniveles de ata o 3 por cento.

            Púxose especial énfasis no apartado de sostenibilidad, concretamente no consumo energético, mediante paneles dobres con cámara de aire, concepto este diametralmente oposto á habitual lona usada nas carpas. O deseño do teito, disposto en forma triangular e cunha trampilla orientable, facilita así mesmo e de forma controlada a evacuación do aire quente acumulado na zona superior. Para rematar, un moderno sistema de refrigeración natural (free cooling) complementa a optimización da enerxía para o mantemento do clima desexado. Para a iluminación, a UD utiliza o sistema led en formato de focos e tiras encastrables de baixo consumo.

            Con este novo espazo, a Obra Social La Caixa divulga o coñecemento científico, social e cultural a un público máis amplo. Estas exposicións, que itineran por distintas poboacións e instálanse en espazos cedidos polos municipios, pretenden alcanzar ao máximo número posible de persoas.