As familias do 12 de novembro - page 7

7
aldraxes sufridas no cuartel por Lola afectárona
para sempre emantivérona aobordeda loucura.
Non era raro vela levantar as saias amosando
a roupa interior nos paseos que a cotíodaba
polasPalmeiras oumentres tomaba un café
noCarabela, pero sempre había alguénque
mirasepor ela e chamase á reloxaríaque os
Rey, unha familiamoi coñecida equerida na vila,
rexentaba nosSoportais, zonaque naposguerra
albergounegocios doutra xente represaliada
como asCorseteiras, osDios, ouPastor Torres,
empregadode “Lamoda ideal”, que estivo
primeiro fuxido e logopresodurantemeses.
Telmo, omaior dos irmánsBernárdezGómez,
que en xullo intentou impedir a incorporación
dos quintos ás filas fascistas, foi detidoo 15de
setembrono cuartel deSanFernando e tras o
xuízo celebrado en xaneirode 1937, condenado
a cadeaperpetua e a unhamultade 25.000
pesetas. Apesar dadurezada sentenza, non
puidoocultar a súa alegríaporque temía ser
fusilado comoo seupai, xaque esa fora a
peticióndo fiscal. Enmaiode 1938participou
na famosa fugados presos do castelodeSan
Cristóbal, perodesarmado emortode frío,
regresou epermaneceu nodurísimopenal
navarro ataque se lle concedeuo indulto. O
seu irmán Jesús, tras pasar unbreveperíodo
de tempo enSanSimón, fuxiu aPorto ede aí
viaxou aBurdeos, París eNantes para entrar en
Cataluña e loitar cobando republicano. Tras a
derrota, pasoupolos campos de concentración
franceses ataque logrou exiliarse aMéxico.
Ambosmilitaban nas XuventudesSocialistas.
ABela, outradas fillas dodoutor redondelán,
impedíuselle seguir exercendo comomestra.
Tanto ela comoos seus dous irmáns, tamén
mestres, forondepurados, omesmoque a fillade
GermánAdrio, Nieves. Tras ogolpedeEstado,
NievesAdrio viuse obrigada a agocharse na
casaduns familiares deVilagarcíapara evitar a
detención, a rapa equen sabe se opaseo. Tamén
intentaron rapar
aBelaBernárdez
pero evitouno
agochándose en
Mos.
Outra familia na
que non cesouo
horror tras o 12
de novembro foi a
dosCaamaño. A
mortedeAmancio,
tandemoledora,
apenas foi unha
pinga nomar do
terror. Os irmáns
deMatilde, Alfredo
eManolo, tamén
foronperseguidos
e acabaron no
exilio. Durantemeses buscaron agocho en
nichos do camposantoou endobres fondos
de armarios da casa familiar deNegreira, áque
undía si e outro tamén acudíanos cívicos ou
aGardaCivil para sementar o terror tamén na
mentedeChoncha, a irmá gardiá, aque os tiña
agochados. Undíamesmo entraron na finca coa
cabalería, esgazando todooque atopaban ao
paso. Cravaban as baionetas e golpeaban cos
fusís o teito e o chanda casabuscando falsos
tobos, facendo tremer aChoncha, que sabíaque
de atopalos acabarían todos fusilados: os seus
irmáns e tamén ela. Tremeu tantoque nuncamáis
recuperou a calma. O 36mudouno todo e o terror
quedoupara sempreprendido napel como unha
tatuaxe.
Ademais de a familiares, prenderon amoitos dos
traballadores do sanatoriododoutor Caamaño,
entre eles aopracticante,Manuel Gamallo, que
no cárcere coñeceu aNieves, a filladomestre
GermánAdrio, nunhadas visitas que lle fixo ao
seupai. Casaron candoManuel quedou libre, tras
Choncha, á esquerda, ao seu ladoManuel
eádereitada fotoMatilde
FamiliaBernárdezGómez
1,2,3,4,5,6 8,9,10,11,12,13,14,15,16
Powered by FlippingBook