7
A FAMILIAMÉNDEZ
Nas familias traballadoras, a loitapolos dereitos
laborais era case unha obrigapara fuxir da
miseria e alimentar as criaturas, epor iso, tras
ogolpe, houbomoitas nas que a represión
afectou adistintas ramas da liñaxe. Hai que ter
en conta, ademais, que o fascismo non só atacou
ás persoas quedirectamenteparticipabanda
actividadepolítica ou sindical senón tamén ás
súas familias polomero feitode selo. Isto foi
especialmente gravosopara asmulleres, que,
como vimos no casodeCustodiaGama ou
EstrellaPortela,mesmo foron utilizadas como
chantaxepara atopar os fuxidos.
Un exemplodesta represiónmúltiple sobre
familias é adosMéndez, emparentada co
dirixente agrario JoséGallegoAcuñapola
relaciónda súa fillaManuela conEmilioMéndez
Montes, conquenno36 tiña un nenodedous
anos: José. EmilioMéndez estivo tras ogolpe
fuxido nomonte condous dos seus curmáns,
EmilioPeónMéndez eManuel MéndezAcuña,
e outros importantes dirixentes comoManuel
García Filgueira ePastor TorresPaz. Ademais do
seu sogro, JoséGallego, foron asasinados polos
fascistas o seu curmán,Manuel MéndezAcuña
e o seu tíoManuel MéndezMontes, este último
namesma redadaque lle custou a vida a outro
destacadomilitante obreiro: JuanManuel Gómez
Corbacho.
JoséGallegoAcuña foi asasinado aos 49
anos. Namadrugadado24de agostode
1936os cívicos fóronobuscar á súa casada
Ruibal,metérononunha camioneta aparcada na
estradaque opropioGallegoordena construír
como concelleiro edespois de torturalo con
sañadurante tres días, asasinárono edeixaron
o seu cadávermutilado napontepequenade
PonteSampaio, senpermitir que a súa familia o
trasladara aSalcedo. Segundo amemoria oral,
cortáronlle os xenitais
emetéronllos na
boca. Foi identificado
pola zapatillaque
estaba obrigado a
calzar nunpéque
mancara.
O seu xenroEmilio
Méndez propuxéralle
fuxir aomonte coa
súa cuadrillapero el
nonquixo. “Ninque
foramos carneiros,
non nos vanmatar
como se fosemos
animais”, dixo, e
quedou na casa.
Fóronobuscar esa
mesma noite. A
súa familiamirou
por el nos cuarteis
porquedixeranque
íadar unhapequena
declaración e axiña volvíapero xa nono atopou.
Cando foronpor el, a súamuller, JosefaPeleteiro
Rial, queixousedeque non eran horas para
levar a ninguén facer declaracións edéronlle tal
malleiraque llemancarono fígado emorreu aos
cinco anos domal infrinxido.
Despois dematarlle aopai,ManuelaGallego
marchou unha tempada aRaxó, porque tiña
medodas represalias non sópola significación
dos seus, senón taménpor parir un fillode
solteira e non telobautizado. Alí falou cun cura
que coñecía e, desbotando as súas ideas,
bautizou aopequeno. Pasado un tempo,
JoséGallego
ManuelaGallegoPeleteiro, ádereitada foto
EmilioMontes, ádereita, conoutros
homesque estiveranagochados
